Digitale ketensamenwerking en een snelle uitwisseling van data zijn belangrijke voorwaarden om efficiënter en duurzamer te kunnen bouwen. Maar hoe waarborg je dat datadelen veilig en feilloos kan? Met DSGO heeft digiGO een uniform afsprakenkader ontwikkeld om data decentraal te kunnen delen. Maurits Cammeraat legt uit hoe het werkt.

De behoefte om in de gebouwde omgeving efficiënter samen te werken en slimmer data te delen ontstond vooral tijdens de opkomst van Building Information Modeling (BIM), weet Maurits Cammeraat van digiGO. “In digitale 3D-modellen van gebouwen en infrastructuurprojecten wordt steeds meer data opgenomen over bijvoorbeeld materialen en afmetingen. Om digitale ketensamenwerking rond BIM te stimuleren, richtte de Bouwdigitaliseringsraad in 2015 het BIM Loket op. Sinds 2023 is het BIM Loket opgegaan in digiGO. Het doel is hetzelfde gebleven, maar we focussen wat minder op de technologie alleen. We willen vooral laten zien welke kansen digitalisering en het slim delen van data biedt.”

Bijdragen aan bouwopgave

Volgens Cammeraat draagt digitale ketensamenwerking direct bij aan het oplossen van grote maatschappelijke en bedrijfsmatige uitdagingen in de gebouwde omgeving. “Denk aan de enorme bouwopgave, het personeelstekort en de noodzaak om schoner te bouwen. Die ontwikkelingen maken geïndustrialiseerd bouwen belangrijker dan ooit, net als een goede data-uitwisseling. Als partners direct data kunnen inzien en toepassen van duurzame prefab-onderdelen, dan draagt dat bij aan de productiviteit en duurzaamheid van de hele sector.”

Beperkt digivaardig

Toch is de gebouwde omgeving niet de eenvoudigste sector om te digitaliseren, weet Cammeraat. “De gebouwde omgeving is enorm versnipperd, en er wordt doorgaans heel project- of gebouwgericht gewerkt. Ik heb zelf jarenlang in de bankensector gewerkt, waar IT heel dicht bij de business is georganiseerd, iets wat je in de bouw nauwelijks tegenkomt. Daarnaast zijn medewerkers doorgaans minder digitaal vaardig. Ook dreigen bouwondernemers vaak door de bomen het bos niet meer te zien door alle opgaven en uitdagingen waar ze mee te maken hebben. Dit zijn uitdagingen waar we bij digiGO met programma’s als digiVaardig aan willen bijdragen. Zodat ook kleinere partijen weten wat er aan IT beschikbaar is en ontdekken hoe ze dit slim kunnen inzetten voor hun bedrijf.”

Gevoelige data blijft veilig

Om digitale ketensamenwerking te versnellen, heeft digiGO het Digitale Stelsel Gebouwde Omgeving ontwikkeld, afgekort DSGO. “Kort gezegd is DSGO een afsprakenstelsel dat het mogelijk maakt om data op een veilige en betrouwbare manier uit te wisselen tussen ketenpartners”, legt Cammeraat uit.

Ook in de bouwwereld bevat data vaak gevoelige informatie, bijvoorbeeld rond prijsafspraken. Cammeraat: “Daarom gaat het bij digitalisering steeds meer over eigenaarschap van data: wie heeft er toegang, en hoe weet ik zeker dat mijn data op de juiste manier wordt gebruikt? Daarmee sluit het DSGO ook naadloos aan bij de Europese strategie op het gebied van datadelen met de Data Act: niet alle data centraal op een platform opslaan, maar goede afspraken maken over een veilige uitwisseling van decentrale data en samenwerking.”

In het DSGO wisselen ketenpartners data uit op basis van dezelfde afspraken. De consequentie bij overtreding van die afspraken is exclusie. Die prikkel alleen moet voldoende zijn voor dat partijen om zorgvuldig met data om te gaan.

Vergelijk het met iDEAL

Maar hoe werkt het DSGO in de praktijk? Cammeraat: “Stel, je wilt als architect een gebouw ontwerpen met prefab elementen. Dan wil je informatie over die elementen kunnen verwerken in het ontwerppakket. Data over duurzaamheidskenmerken, verschillende maatvoeringen en varianten, maar ook bijvoorbeeld onderhoudsvoorschriften. Al die data kun je als fabrikant bij de bron houden en toch veilig delen met het DSGO. De architect meldt zich aan met het DSGO-protocol. Op dat moment ziet de fabrikant direct dat dit een geverifieerde partij is die zijn data mag ophalen. Die verificatiestap verloopt volledig geautomatiseerd, onder water tussen twee systemen. Vergelijk het met iDEAL. Ook dat is een afsprakenstelsel, in dit geval tussen banken, die gebruikers in staat stelt om veilig en betrouwbaar banktransacties te verrichten. Uiteindelijk draait het om faalkostenreductie en betere ontwerpen. Niemand wil nog pdf’jes doorspitten; je wilt direct de juiste data binnenhalen. Dáár ligt de sleutel tot succes.”

Data blijft bij de bron

Doordat de data bij de bron blijft, zijn updates en wijzigingen eenvoudiger centraal door te voeren, waardoor alle partijen altijd over de juiste info beschikken. Nog een voordeel is dat DSGO met alle softwarepakketten en -systemen in de gebouwde omgeving kan samenwerken.

Inmiddels is het stelsel in de breedte opgeleverd. “Op heel veel plekken zijn we samen met de sector en overheid bezig om dat afsprakenstelsel te implementeren. Zo is het stelsel inmiddels omarmd door Rijkswaterstaat, Rijksvastgoedbedrijf, Techniek Nederland, en Bouwend Nederland. Samen met fabrikanten zijn we aan het kijken hoe we data uit hun verschillende productinformatiesystemen met DSGO kunnen ontsluiten. Daarnaast zijn we bezig om de data uit het Gebouw-Installatie Registratieproces (GIR) via DSGO toegankelijk te maken voor de eigenaren van gebouwen.

Ook werken we aan een opschalingsprogramma voor de woningbouw, met digiGO als regisseur van de digitalisering.”

Hét moment om gas te geven

Wat verwacht Cammeraat voor de komende jaren? “Digitale ketensamenwerking wordt de norm. De technologie is er klaar voor, met toepassingen als parametrisch ontwerpen en AI.

Ook voor wettelijke verplichtingen als het Europese Digitaal Product Paspoort is een snelle data-uitwisseling onmisbaar.

Er zullen nieuwe toetreders komen die digitalisering omarmen en de kansen benutten. Het is dus ook commercieel van belang om je productdata compleet en betrouwbaar beschikbaar te maken. Kortom: dit is hét moment om gas te geven. Mijn tip voor kleinere partijen: kijk goed wat je eigen softwarepakket al kan, en neem gerust contact met ons op om te sparren over de kansen en mogelijkheden voor jouw bedrijf.”